پارچه نخی ساده و ویژگی های آن

پارچه نخی ساده یکی از پرمصرف ترین منسوجات از گذشته تا کنون است. پارچه نخی ساده یا نخ پنبه، پارچه خنک، سبک و لطیف است. اغلب برای پوشاک راحتی و روزمره مورد استفاده قرار می گیرد. این پارچه به دلیل استفاده از الیاف پنبه (cotton) ضد حساسیت است و در تماس با پوست بدن ایجاد خارش نمی کند. به همین خاطر است که از پارچه نخی ساده برای دوخت لباس زیر یا لباس نوزادی نیز استفاده می شود. پارچه نخی ساده ویژگی های مثبت زیادی دارد و همیشه در میان پرفروش ترین پارچه ها قرار دارد. این پارچه در وزن های متنوع، رنگ بندی فوق العاده و تراکم های مختلف تولید می شود. پارچه نخی ساده یکی از بهترین گزینه ها برای مناطق گرمسیر و آب و هوای تابستانی است. در ادامه بیشتر به معرفی این پارچه و ویژگی های آن می پردازیم.

الیاف

در گذشته برای تولید پارچه نخی فقط از الیاف پنبه استفاده می شد. اما امروزه برای تغییر ویژگی و کاربرد از الیاف دیگری نیز برای تولید پارچه نخی ساده استفاده می شود. به عنوان مثال الیاف پنبه مرغوب مقاومت سایشی بالا، خاصیت ارتجاعی (بازگشت پذیری) کم، چروک پذیری زیاد، تنفس پذیری خوب و جذب رطوبت زیادی دارند. برای تولید پارچه نخی ساده که چروک پذیری کمتری داشته باشد، الیاف پنبه را با الیاف مصنوعی ترکیب می کنند.

الیاف پنبه

الیاف پنبه اصلی ترین الیاف مورد استفاده در پارچه های نخی است. در تمامی انواع پارچه نخی مقداری الیاف پنبه وجود دارد. پارچه نخی ساده که تماما با الیاف پنبه تولید شده باشد ویژگی های بسیار خوبی دارد. پارچه نخی ساده تمام پنبه لطافت، تنفس پذیری، سازگاری با پوست، جذب رطوبت و خنک کنندگی، تنخور راحت و چین و شکن نرمی دارد. اما در کنار این ویژگی ها چروک پذیری بالا، مدت زمان طولانی خشک شدن پس از شست و شو، خاصیت ارتجاعی کم و پرزدهی نیز از نکات منفی پارچه نخی ساده تمام پنبه است.

ترکیب الیاف پنبه و پلی استر

پارچه نخی ساده را با ترکیب الیاف طبیعی پنبه و الیاف مصنوعی پلی استر نیز تولید می کنند. پارچه نخی که با این ترکیب الیاف تولید می شود علاوه بر خنکی، تنفس پذیری، لطافت و تنخور راحت، ویژگی های مثبت دیگری نیز دارد. چروک پذیری کمتر، جذب کمتر رطوبت (مناسب برای آب و هوای شرجی)، پرزدهی کمتر و دوام بیشتر از مهم ترین خصوصیات پارچه نخی ساده پنبه و پلی استر است. همچنین به دلیل مصرف زیاد آب برای کشت گیاه پنبه، قابل بازیافت بودن الیاف پلی استر و طول عمر بیشتر این نوع پارچه نخی ساده سازگاری بهتری با محیط زیست دارد.

ترکیب الیاف پنبه و ویسکوز

نوع دیگر پارچه نخی ساده از ترکیب الیاف طبیعی پنبه و الیاف نیمه طبیعی ویسکوز تولید می شود. الیاف ویسکوز از سلولز تنه درختان تهیه می شود و پس از عملیات شیمیایی برای تولید پارچه آماده می شود. پارچه نخی ساده با ترکیب پنبه و ویسکوز، درخشش و جلای بیشتر، قابلیت کششی بیشتر، خاصیت ارتجاعی بیشتر، جذب رطوبت زیاد، زیردست نرم و لطیف، پرزدهی کمتر، قیمت ارزان و مقرون به صرفه تری دارد. این ترکیب برای پارچه نخی ساده که در پوشاک راحتی خانگی استفاده می شود، مناسب است.

ترکیب الیاف پنبه و اسپندکس

نوعی از پارچه نخی ساده و بدون طرح وجود دارد که با ترکیب الیاف پنبه و اسپندکس (یا الاستین) تولید می شود و خاصیت کشسانی دارد. این نوع از پارچه نخی ساده برای دوخت لباس های کمی جذب و یا لباس های راحتی خانگی مناسب است. توجه کنید که الیاف اسپندکس این پارچه ممکن است باعث شود که پارچه کمی اتورفت داشته باشد. در صورت کیفیت پایین پارچه نخی ساده، این نوع پارچه جا می اندازد و به اصطلاح ور می آید.

بافت

پارچه نخی ساده جزو منسوجاتی است که با روش تار و پودی یا بافت ساده متقارن تولید می شود. این پارچه که پارچه مقرون به صرفه و پرکاربردی است با تراکم های مختلف و برای مصارف متنوع بافته می شود. تراکم بافت پارچه نخی ساده به روی استحکام، دوام و ایستایی این پارچه تاثیرگذار است. تراکم بافت بیشتر در پارچه نخی ساده باعث استحکام بیشتر، دوام بیشتر، ایستایی محکم تر و انعطاف پذیری کمتر می شود. اما پارچه های نخی ساده که تراکم بافتشان کمتر است، استحکام کمتر، دوام کمتر، ایستایی لخت تر و انعطاف پذیری بیشتری دارند. تراکم بافت کم در پارچه نخی ساده باعث می شود که تار و پود پارچه در قسمت دوخت باز شود. بافت تخت و صاف پارچه نخی ساده باعث لطافت بیشتر زیردست آن شده است.

ایستایی

پارچه نخی ساده ایستایی لخت و تنخور راحتی دارد. ایستایی پارچه تحت تاثیر الیاف، تراکم بافت و تکمیل پارچه متغیر است. پارچه نخی ساده که با الیاف تمام پنبه و تراکم بافت بالا تولید می شود ایستایی کمی محکم دارد. اما پارچه نخی ساده که با الیاف پنبه و ویسکوز و تراکم بافت کم تولید شود، ایستایی بسیار لخت و ریزش داری دارد. پارچه نخی ساده که از ترکیب الیاف پنبه و پلی استر تولید شود، نسبت به انواع دیگر پارچه نخی ایستایی محکم تری دارد. به طور کلی پارچه نخی ساده به دلیل ظرافت و سبکی که دارد اغلب در گروه پارچه های لخت قرار می گیرد. نوعی از پارچه نخی ساده که با الیاف پنبه و پلی استر تولید شده است، به دلیل تراکم زیاد و نوع تکمیل پارچه، ایستایی آهارداری دارد. این آهار اولیه معمولا پس از اولین شست و شو از بین می رود.

لطافت

نرمی و لطافت پارچه نخی ساده به قدری زیاد است که در گذشته از این پارچه برای دوخت لباس زیر استفاده می شده است. امروزه از این پارچه لطیف و ظریف روزمره، برای دوخت پوشاک نوزادان و کودکان بسیار استفاده می شود. پرزهای کوتاه و ظریفی که به روی این الیاف قرار دارند باعث شده تا لطافت این پارچه زیاد باشد. لطافت پارچه نخی تمام پنبه و پنبه-ویسکوز بیشتر از پارچه نخی پنبه-پلی استر است. اما در عوض پارچه نخی پنبه-پلی استر زیردست صیقلی و صاف تری دارد. اما لطافت زیردست و تنخور پارچه های نخی ساده به اندازه ای است که نیازی به لایی کشی یا آستردوزی نداشته باشند. علاوه بر نرمی و لطافت، ضد حساسیت بودن پارچه نخی ساده به پرکاربرد تر شدن این پارچه کمک زیادی کرده است.

چروکی و شکنندگی

پارچه نخی ساده به دلیل استفاده از الیاف پنبه چروک پذیری زیادی دارد. اغلب پارچه نخی تمام پنبه مقداری چروک محو در خود دارد که بخشی از ظاهر جذاب آن به شمار می آید. این چروک های ظریف و محو معمولا با استفاده از اتوکشی نیز از بین نمی روند. اما پارچه نخی ساده پنبه-پلی استر چروک پذیری کمتر و اتوخور بسیار بهتری دارد. به طوری که پس از اتوکشی این نوع پارچه نخی، خبری از چروک های محو و کوچک نیز نیست. پارچه نخی پنبه-ویسکوز نیز چروک پذیری کمتر و اتوخور خوبی دارد. شکنندگی یا چین و شکن پارچه نخی ساده ظریف و ملایم است. به همین خاطر این پارچه برای لباس های پرچین اما لخت و ریزش دار کاملا مناسب است. چین و شکن پارچه نخی در لباس های اورسایز و پیلی دار نیز ظاهری لطیف و ملایم دارد.

ضخامت

پارچه نخی ساده با ضخامت و وزن های مختلفی تولید می شود. اما اکثرا پارچه نخی را به عنوان پارچه نازک، خنک و تابستانه می شناسند. ضخامت کم و تار و پود پارچه نخی ساده طوری است که هوا به راحتی از آن عبور می کند و برای بهار و تابستان مناسب است. این پارچه در گروه پارچه های سبک وزن قرار دارد. به همین خاطر برای استفاده طولانی مدت و روزمره پیشنهاد می شود. البته باید به این نکته اشاره کرد که پارچه نخی ساده بدن نما نیست اما رنگ های روشن آن ممکن است کمی سایه بزنند. برخی از پارچه های نخی ساده تمام پنبه ضخامت بیشتری دارند و برای پوشاک پاییزه مورد استفاده قرار می گیرند.

محبوب ترین نوع پارچه نخی ساده

در بین انواع پارچه نخی ساده که به آن اشاره شد، پارچه نخی پنبه-پلی استر فروش و محبوبیت بیشتری دارد. این نوع از پارچه نخی ساده زیردست نرم و صیقلی، چروک پذیری کمتر، اتوخور بهتر، جلای بیشتر و استحکام و طول عمر بیشتری دارد. علاوه بر این پرزدهی کمتر و آبرفت کمتر، قیمت مقرون به صرفه باعث شده تا پارچه پنبه-پلی استر محبوبیت زیادی داشته باشد. این نوع پارچه نخی ساده بر خلاف دیگر انواع پارچه نخ پنبه که ممکن است هنگام شست و شو رنگ پس دهد، به هیچ وجه رنگ پس نمی دهد و ثبات رنگ بسیار خوبی دارد. علت این مساله رنگ پذیری کم الیاف پلی استر است، به همین دلیل رنگرزی معمولی برای این نوع پارچه نخی ساده مناسب نیست و از روش های پیچیده تر رنگرزی استفاده می شود.

پارچه نخی ساده یا کودری؟

پارچه نخی کودری که نوعی از پارچه های نخی ساده یا طرحدار است، اغلب به صورت تمام پنبه و با الیاف نامرغوب و یا ضایعات پنبه تولید می شود. این پارچه تراکم بافت کم، چروک پذیری زیاد و دوام و استحکام کمی دارد. باید توجه کرد که پارچه نخی ساده که کیفیت بالایی دارد و مرغوب است را نباید با پارچه نخی کودری اشتباه گرفت. پارچه نخی کودری قیمت بسیار ارزان تری نسبت به پارچه نخی ساده دارد.

تاریخچه پارچه نخی ساده

پارچه نخی یا پنبه ای جزو قدیمی ترین پارچه هایی است که در اکتشافات باستان شناسی پیدا شده است. قدیمی ترین تکه پارچه نخی یافته شده مربوط به غارهای مکزیک و 7 هزار سال قبل از میلاد مسیح است. اولین کشت و نگهداری از گیاه پنبه به منظور تهیه پارچه، مربوط به منطقه پاکستان کنونی و 3 هزار سال قبل از میلاد مسیح است. از 2500 سال قبل از میلاد مسیح نیز چینی ها، مصریان و اهالی آمریکای جنوبی شروع به بافت پارچه پنبه یا همان پارچه نخی کردند. 300 سال قبل از میلاد، ارتش الکساندر بزرگ دانه های گیاه پنبه را از امپراطوری ایران به اروپا برد. در آن زمان تولید پارچه نخی محدود بود و کالای گران قیمتی به حساب می آمد.

بازرگانان عرب در سال 100 بعد میلاد، دو نوع پارچه نخی به نام های موسلین و کالیکو را به اسپانیا و ایتالیا بردند. در 800 سال بعد از میلاد کشت و نگهداری گیاه پنبه توسط مورها به اسپانیایی ها آموزش داده شد. در اوایل قرن هفدهم در بخش هایی از آمریکای کنونی پنبه تولید شد. اولین کارخانه تولید پارچه نخی و نخ پنبه در اواسط قرن هفدهم در شهر منچستر انگلستان تاسیس شد. این سرآغاز صنعت منسوجات نخی و نخ پنبه در اروپا بود.

کاربرد پارچه نخی ساده

پارچه نخی ساده کاربردهای فراوانی دارد و یکی از پرمصرف ترین پارچه ها در اکثر نقاط دنیا است. این پارچه برای تولید پوشاک زنانه از جمله بلوز، شومیز، شلوار، پیراهن ساحلی، پیراهن کژوال، دامن شلواری، مانتو جلوبسته، مانتو عبایی، لباس راحتی، پیجاما، دامن، شلوارک، تاپ و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. پارچه نخی ساده مرغوب و با کیفیت برای دوخت لباس مهمانی و لباس مجلسی دخترانه نیز مصرف می شود. شلوار کمر کش دار و شومیز ساده یکی از محبوب ترین لباس ها برای دوخت با پارچه نخی ساده هستند. برخی از گزینه هایی که در بالا به آن ها اشاره شد به عنوان پوشاک بچه گانه نیز با پارچه نخی ساده تولید می شود.

یکی دیگر از کاربردهای مناسب برای پارچه نخی ساده، استفاده از آن به عنوان آستر است. لطافت و ظرافت این پارچه باعث شده تا گزینه جذاب و خوشایندی برای آستر لباس های بهاره و تابستانه باشد. از پارچه نخی ساده، به دلیل جذب زیاد آب، برای دوخت رومیزی، دستمال و نمگیر آشپزخانه نیز می توان استفاده کرد. یکی دیگر از کاربردهای پارچه نخی ساده، استفاده برای دوخت انواع کش سر مانند کش اسکرانچی، تل مو، باندانا، دستمال گردن و اکسسوری های دیگر است.

روش های مراقبت و نگهداری

پارچه نخی ساده به دلیل استحکام خوب که مناسب استفاده مداوم و روزمره است، نیاز به مراقبت خاصی ندارد. اما باید به این نکته دقت کرد که در صورت نگهداری نامناسب، طول عمر پارچه نخی ساده نیز کاهش می یابد. در ادامه نکات مهم برای شست و شو و نگهداری پارچه نخی ساده را خواهید خواند.

شست و شو

شست و شوی پارچه نخی ساده با توجه به ظرافت و ضخامتی که دارد. با ماشین لباسشویی یا به روش دستی می تواند انجام گیرد. لکه پذیری پارچه نخی ساده کم است اما در صورت لکه شدن باید بدانید که استفاده از مایع سفید کننده به الیاف پارچه نخی آسیب می زند و باعث پوسیدگی زودتر پارچه می شود. در صورتی که لباس نخی که شسته می شود، لباس رسمی یا مجلسی است. باید درون کیسه دربسته پارچه ای سفید قرار گیرد و سپس درون لباسشویی گذاشته شود.

این روش برای پیشگیری از نخکش شدن و آسیب به تار و پود پارچه انجام می شود. در صورت داشتن دکمه یا زیپ، باید پیش از شست و شو تمامی دکمه ها و زیپ بسته شوند. شست و شوی اولیه پارچه نخی ساده بهتر است که به تنهایی انجام شود. اگر رنگ آب اولیه پس داد لباس های دیگر رنگ نگیرند. پارچه نخی ساده هنگام شست و شو جذب آب زیادی دارد و شستن این پارچه نیاز به مصرف مقادیر زیادی آب دارد. شست و شوی پارچه نخی ساده باید با آب سرد 25 درجه انجام شود. استفاده از شوینده های حاوی سفیدکننده باعث بور شدن پارچه و کاهش طول عمر آن می شود.

اتوکشی

همانطور که به آن اشاره شد، پارچه نخی چروک پذیر است و اتوخور آن متناسب با الیاف موجود در پارچه متغیر است. اتوکشی پارچه نخی ساده باید با درجه متوسط یا زیاد اتو انجام شود. اما به این نکته توجه شود که پارچه نخی در صورت قرار گرفتن در برابر حرارت زیاد در مدت زمان طولانی، تغییر رنگ می دهد و زرد می شود. برای پیشگیری از این مساله و یا برق افتادن پارچه نخی ساده، اتوکشی باید با استفاده از پارچه محافظ انجام گیرد.

پارچه نخی ساده تمام پنبه به دلیل اتوخور کمی که دارد بهتر است ابتدا مرطوب شود و سپس اتوکشی شود. به طور کلی اتوخور پارچه نخی ساده هنگام اتوکشی درزها بسیار خوب است و نیازی به استفاده اتو سنگی نیست. اتوکشی طولانی مدت و با درجه بالا و بخار زیاد و کشیدن اتو باعث اعوجاج پارچه نخی ساده می شود، هنگام اتوکشی به این نکته دقت شود.

خشک کردن

پارچه نخی را می توان با استفاده از خشک کن چرخشی ماشین لباسشویی و یا ماشین خشک کن، خشک کرد. مدت زمان کافی برای خشک شدن پارچه نخی ساده، به دلیل وجود الیاف پنبه، کمی بیشتر از پارچه های تابستانی دیگر است. برای خشک کردن پارچه نخی ساده نباید در آن را در معرض تابش مستقیم خورشید قرار داد. زیرا انجام مداوم این کار باعث تغییر رنگ پارچه نخی می شود. نکته مهم خشک کردن پارچه نخی ساده این است که آویزان کردن (به دلیل خاصیت ارتجاعی کم) باعث اعوجاج و تغییر شکل پارچه می شود. بهترین روش برای خشک کردن پارچه نخی این است که آن را به روی پارچه سفید تمیز، به روی سطحی صاف، در هوای آزاد و در سایه پهن کرد.

نکات خرید پارچه نخی

در هنگام خرید پارچه نکات مختلفی را باید مدنظر قرار داد. هنگام خرید در مورد الیاف نخی ساده از فروشنده سوال شود تا ویژگی های مختلف پارچه مشخص شود. نخی ساده دارای آبرفت است و باید میزان آبرفت آن را از فروشنده پرسید. به دلیل آبرفت و کاهش طول و عرض پارچه هنگام محاسبه متراژ مورد نیاز دقت شود. برخی از پارچه های نخی ممکن است کمی خاصیت کشسانی داشته باشند. باید در مورد این نکته و اتورفت نیز از فروشنده سوال شود. در صورت داشتن آبرفت باید پارچه را به مدت 6 الی 7 ساعت در تشت پر از آب در دمای محیط، دمای 25 درجه، قرار داد. سپس بدون چلاندن پارچه، آن را پهن کرده تا خشک شود. پارچه های نخی ساده که اتورفت دارند نیز باید کل پارچه قبل از برش به خوبی اتوکشی شود.

قبل از خرید پارچه نخی در مورد ضخامت و بدن نما بودن پارچه سوال شود تا انتخابی مطمئن داشته باشید. در صورت ست کردن نخی ساده و طرحدار بهتر است که ابتدا پارچه طرحدار و سپس پارچه نخی ساده متناسب با آن خریداری شود. هنگام خرید رنگ مشکی به بور بودن یا نبودن پارچه نخی دقت شود. علاوه بر این رنگ های روشن پارچه نخی کمی سایه می زنند و باید به این ویژگی توجه شود. هنگام خرید پارچه نخی ساده به متناسب بودن مدل لباس با ایستایی و ضخامت پارچه توجه شود. آخرین نکته خرید پارچه که باید هنگام خرید همه پارچه ها در نظر داشت. مرغوبیت پارچه و کیفیت خوب آن است. به همین خاطر خرید کردن از فروشگاه های معتبر و مطمئن توصیه می شود.

نکات دوخت پارچه نخی

در صورتی که پارچه آبرفت گیری شده باشد باید آن را کامل اتوکشی کرد تا برای برش الگو آماده شود. نخی ساده کمی ظریف و حساس است و باید برای پیشگیری از نخکش شدن، از سوزن های کاملا تیز استفاده کرد. در صورت وجود وزنه خیاطی، استفاده از آن ها پیشنهاد می شود. نخی به سرعت ریش ریش می شود، بهتر است بلافاصله پس از برش الگو، پارچه دوخته و سردوز شود. برای لایی کشی پارچه نخی، توصیه می شود که ابتدا تکه پارچه لایی کشی شود و سپس الگو را برش بزنید. این کار باعث می شود تا تکه لایی کشی شده تغییر شکل ندهد. به دلیل لطافت و ظرافت پارچه نخی ساده، استفاده از لایی حریر پیشنهاد می شود. هنگام اتوکشی بهتر است که سوزن ته مرواریدی به روی پارچه نباشد. زیرا باعث جا انداختن به روی پارچه می شود.